Hoe individueel moet het worden

Een verklaring voor het kennelijk nog nooit zo hoge aantal burnouts zou zijn dat de opgebrande mensen achter die zorgwekkende statistieken er bijna letterlijk doodmoe van worden om in hun eentje een persoonlijke identiteit overeind te houden. In het jaar 2018 zou de gemiddelde Nederlander door het doorgeslagen individualisme minder houvast hebben bij het vormgeven van een eigen levensverhaal. Geen vaste banen meer, niet meer het warme nest van een kerk die ons vertelt wat goed is en wat slecht, geen buren meer die weten wie je bent en geen legertje broers en zussen met wie je in voor- en tegenspoed heel je verleden deelt.

Alleen nog maar een verzameling Facebook-vrienden die als los zand aan elkaar hangt. En daar moet je het dan mee doen.

Vanuit boeddhistisch oogpunt echter moeten we toch ook eens een keer een lans breken voor die massaal afgekraakte flexibilisering. Te veel houvast aan rotsvaste patronen en waarheden, dat is ook geen feest. Zeker niet als dat je enige houvast is en je je er aan vastklampt alsof je leven er van af hangt.

Want een der waarste waarheden, waar de Boeddha zijn handtekening onder zette, is die van de vergankelijkheid. Niets is eeuwig, alles is aan permanente verandering onderhevig. Ook in het leven van de individuele mens.

Dus net zoals je niet kunt bouwen op je bij elkaar geklikte Facebook-vrienden, zo kon ook je vader of je opa uiteindelijk niet bouwen op zijn baan voor het leven. Na zijn pensioen voelde hij zich des te meer en dieper uitgerangeerd, want hij was altijd alleen maar zijn werk geweest. Die burnout had hij dan misschien ontlopen, maar na zijn 65ste lag daar wel het beruchte zwarte gat op de loer. Of natuurlijk gewoon een hartaanval net voor zijn 66ste.

Nee, dan is dit voor de onbevangen Nederlandse jongeling misschien wel de mooiste tijd ooit om aan het volwassen leven te beginnen. Niet klem in een kaste of stand. Geen last van zuilen met allemaal hun eigen dogma’s. Minder van buiten opgelegde en vanuit het verleden nog zwaar doorwerkende identiteit dan ooit. Alle kans om van eigen vorm te geven aan het eigen individuele volstrekt unieke potentieel.

Overigens, Nederlandse oude knarren: voor jullie geldt natuurlijk hetzelfde.