Kerstboom weg, Padmasambhava terug

Historicus Academicus is in de overvolle toonkast van mijn zelfaangemeten danwel van buitenaf opgelegde identiteiten er eentje met wat spinrag er omheen. Ik lees nog wel eens een geschiedenisboek, zoals nu Over oude wegen van Mathijs Deen. Maar van van alles zo precies mogelijk te willen weten hoe het nou zo is gekomen en hoe het toen en toen werkelijk zat, dat is als tweede natuur sinds mijn studietijd lelijk versloft.

Van deze Padmasambhava bijvoorbeeld zou ik volgens mijn Leidse doctoraalsbul eigenlijk moeten willen weten wie hij nu écht was. De man die ruim 1200 jaar geleden er voor zorgde dat het boeddhisme zich in Tibet kon vestigen? Hij werd er volgens de oude verhalen bij gehaald door de koning van Tibet en de abt van een van de meest eerbiedwaardige boeddhistische kloosters in India, die samen maar niet op konden tegen de inheemse geesten en demonen en hun desastreus verzet tegen de bouw van het eerste boeddhistische klooster in Tibet. En bingo, Padmasambhava kreeg het voor elkaar en verdiende daarmee een van de allerhoogste plekjes in de Tibetaanse rangorde van onaantastbaar heilige grootheden.

Waarom wij dan een beeldje van deze legendarische spirituele krachtpatser in huis hebben gehaald? Misschien wel juist níét omdat het om een vastomlijnd historisch persoon gaat. De historici die wél hun academische vaardigheden op de legendes hebben losgelaten, schijnen te concluderen dat over een ooit uit botten, vlees en bloed opgetrokken persoon met de naam Padmasambhava eigenlijk niets met zekerheid is te zeggen.

Hoe passend dus dat we gisteren ons beeldje van Padmasambhava weer terug hebben gezet op de plek die een maand lang was ingeruimd voor de kerstboom en het kerststalletje, met dat net zo legendarische kindje Jezus. Als getuigenis voor het belang van de legende, de mythe, het sprookje, die veel oudere en veel betekenender manier van licht werpen op de werkelijkheid dan het menselijkerwijs nooit tot een bevredigend einde te brengen uitpluizen van hoe het allemaal precies was en is gegaan.